Στα βάθυ του Zeitgeist

Στην Art Uber Alles του διαδικτυακού καναλιού tvxs γίνεται μια συζήτηση για το γνωστό ντοκυμαντέρ Zeitgeist και τον ρόλο της τεχνολογίας σε μια Resource Based Economy. Συμμετέχω ενεργά στη συζήτηση και παραθέτω δύο σχόλια που έκανα αυτές τις μέρες.

1ο σχόλιο

Καλή προσπάθεια παιδιά τόσο από την εκπομπή όσο και από τα μέλη του Zeigeist Movement που ανοιχτά λένε την άποψή τους. Προσωπικά, για κάθε θετική σκέψη όσον αφορά την resource based economy μου έρχεται και μια αρνητική. Θα ήθελα λοιπόν να ρωτήσω τα παιδιά που ασχολούνται με αυτό το πράγμα τα εξής:

1) Αναφέρετε αρκετά ότι στο παρόν στάδιο ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, η δυνατότητα για παγκόσμια κάλυψη σε προσφορά αγαθών και υπηρεσιών είναι εφικτή. Ερωτώ, δεν είναι το καπιταλιστικό σύστημα που ώθησε την τεχνολογική ανάπτυξη και την εξέλιξε σε τέτοιο βαθμό; Αν αυτό ισχύει, τότε δεν είναι και το παρόν σύστημα που εγγυάται την περαιτέρω επεξεργασία της (ανεξάρτητα από την ισότιμη διανομή της) και καινοτομία της;

2) Πως γνωρίζουμε ότι η εφαρμογή μιας νέας μεθόδου παραγωγής πλούτου, που φέρνει αναγκαστικά στο τραπέζι τα ζητήματα της διαχείρισης, διανομής, παραγωγής, αυτών δλδ που απαιτούν ένα σύστημα συντονισμού και ελέγχου, δεν θα επαναφέρει στο προσκήνιο ήδη υπάρχουσες σχέσεις εξουσίας; Ή αν αλλάξει τις παρούσες ότι δε θα δημιουργήσει νέες, ίσως και περισσότερο ολοκληρωτικές (αν θεωρήσουμε ότι το καπιταλιστικό σύστημα ιστορικά τουλάχιστον συνδέεται άμεσα με τον φιλελευθερισμό και ότι η κατάλυση του πρώτου θα επιφέρει κλυδωνισμούς και στον 2ο);

3) Τελικά, τι καινούργιο προσφέρει η θεωρία της resource based economy στην παράδοση των ολιστικών θεωριών πέρα από το να εφαρμόζει την ακρίβεια των φυσικών επιστημών στην κοινωνία (όπως ο επιστημονικός θετικισμός χρησιμοποιήθηκε αποτυχημένα από τον κομμουνισμό);

4) Κατά πόσο πιστεύετε ότι διαφέρει η θέαση των πραγμάτων ανάμεσα σε εσάς και εκείνους που υπεραμύνονται του νέο-φιλελευθερισμού, όταν και οι δύο προσβλέπετε σε μια τεχνοκρατούμενη μεταμοντέρνα κοινωνία; Αν διαφέρει στον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα από πού αποδεικνύεται τούτο πρακτικά (θεωρητικά και ο καπιταλισμός ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα έχει αλλά πρακτικά δημιουργεί ανισότητες); Και επίσης, με ποιο κριτήριο μετριέται αυτός ο χαρακτήρας ενός οικονομικού συστήματος;
Πολλά άλλα ερωτήματα έρχονται στο μέλλον. Καλή προσπάθεια, ελπιδοφόρες κινήσεις, ελεύθερες χωρίς φόβο απόψεις από ομάδες ανθρώπων που συνεχίζουν να πιστεύουν είναι πάντα ευπρόσδεκτες.

2ο σχόλιο

Γιατί τόσος εγωισμός βρε παιδιά? Φαίνεται τελικά ότι τα μεγάλα κοινά σχέδια φέρνουν και μεγάλους ατομικούς εγωισμούς. Αυτά έχει η ανθρώπινη φύση...(μην πυροβολείτε τον οραματιστή).

Ενδιαφέρουσες οι απαντήσεις που δώθηκαν σε κάποιες ερωτήσεις που έκανα νωρίτερα.
Χαίρομαι που ο Δημήτρης Βλάχος παραδέχεται τον ολιστικό χαρακτηρισμό που απέδωσα στη γενικότερη θεωρία του RBE. Είναι πάγια τακτική του φιλοσοφικού μυαλού να προσπαθεί να ξεφύγει απο το μερικό και το κατακερματισμένο για να εντοπίσει το όλον, το ένα. Είναι ,όπως διάβασα σε ένα βιβλίο αισθητικής και καλλιτεχνικών πρόσφατα, υπαρξιακή ανάγκη του ανθρώπου. Μια ανάγκη που σε καιρούς αποσπασματικότητας της γνώσης και της αντίληψης για τον ζώντα εαυτό είναι όλο και πιο επιτακτική. Ενδιαφέρομαι να ρωτήσω:

Είναι αυτή μια ανάγκη που γεννάει το σύστημα (το κοινωνικό περιβάλλον δλδ) ή υπήρχε και θα υπάρχει για πάντα στον άνθρωπο (απο τη φύση του δλδ)?

Αν ισχύει το 1ο, πως θα συμβιβαστεί η ανάγκη για ενότητα με την όλο και περισσότερη ειδικευμένη τεχνολογική γνώση (που ο Κώστας Μ. υπερασπίζεται ως τη βασική συνιστώσα του νέου συστήματος)? Με την κοινωνικοποίησή της δε νομίζω γιατί η γλώσσα της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι απρόσιτη στους πολλούς. Για την ακρίβεια, έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να απηχεί σε λίγους, σε εκείνους που την εφαρμόζουν. Αν τώρα η κατασκευή αυτή οφείλεται στο καπιταλιστικό σύστημα, τότε αναγκαστικά το ξεπέρασμα σε ένα νέο σύστημα θα σημάνει την επιστροφή σε πρωτόγονες και πιο εξατομικευμένες μεθόδους επιστήμης και τεχνολογίας. Κώστα Μ. νομίζω οτι η πρόσβαση στις τεχνολογίες είναι και τώρα εφικτή για τον πολύ κόσμο αν και για καταναλωτικούς σκοπούς. Νομίζω επίσης οτι το venus project με τη συγκεντρωτική του λογική, απο-ατομικεύει παρά εξατομικεύει τη χρήση της τεχνολογίας.

Αν ισχύει το 2ο, απόρροια της ανάγκης αυτής είναι η "πίστη" στο Ένα (και όχι η γνώση ότι αυτό όντως υπάρχει) που επίσης είναι μια φυσική κλίση του ανθρώπου. Πως, τότε, συμβιβάζεται η φυσική και απόλυτα υποκειμενική τάση για την πίστη με την κοινωνικά επιβαλλόμενη (απο μια RBE) τεχνοκρατική τάση για αντικειμενική γνώση? Αντιστρέφοντας τον συλλογισμό του, ένα φιλοσοφημένο μυαλό αναρωτιέται πως απο το ολικό θα πάμε στο ειδικό. Πως δλδ η ψυχρή λογική των μηχανών (η 'αντικειμενική" γνώση) θα εφαρμοστεί σε επιμέρους κοινωνίες και ανθρώπους ( με υποκειμενικές απόψεις για αυτή τη γνώση)?

Αυτά τα ερωτήματα ήδη αφορούν το τεχνολογικά προηγμένο καπιταλιστικό σύστημα και τη σχέση του με τον άνθρωπο. Εκείνο που δεν μπορώ να διακρίνω είναι πως θα καλυφθεί απο μια RBE η απόσταση μεταξύ του μερικού και ολικού, φυσικού και κοινωνικού, ανθρώπινου και τεχνοκρατικού.
Εντέλλει, μήπως και η RBE είναι απλά μια αναπαράσταση μιας ιδεατής κατάστασης που έχει κατασκευαστεί ακριβώς για να καλύψει αυτή την απόσταση? Μήπως πρόκειται απλά για μια πίστη αποκομμένη απο τα γνωστικά της χαρακτηριστικά? Μήπως η συμπερίληψη αυτών των χαρακτηριστικών μας φέρνει πάλι στην υπάρχουσα κατάσταση, όπου μόνο μέσα απο το παρόν σύστημα θα ευωδοθούν οι επιδιωκόμενες αλλαγές (πιθανότατα όταν ξεπεραστεί η παρούσα κρίση)? Και μήπως , τέλος, αυτό είναι και το επιθυμητό?