Θυμάμαι πότε ξεκίνησε το καλοκαίρι. Ήταν τέλη Ιουνίου,
Σαββατο, βαπτίζαμε τη μικρή και κάναμε τραπέζι μεγάλο στην αυλή μας. Την
προηγούμενη είχα τελειώσει το σχολείο με μια επίσης μεγάλη γιορτή. Τελειώνε
ένας πολύ κουραστικός Ιούνιος, ευτυχώς με γιορτές, κόσμο, συγκίνηση και τις
μεγάλες προσδοκίες του καλοκαιριού μπροστά. Στα βαπτίσια κάποιος μου ανέφερε
ότι θα γίνει δημοψήφισμα. Χωρίς να του δώσω πολλή σημασία - τόσο ήταν το
ενδιαφέρον μου για τα πολιτικά μέχρι τότε - μέσα μου ένιωσα μια ένταση χαράς αν
και με ισχυρά μείγματα απορίας. Γιατί τώρα, γιατί τελευταία στιγμή;
Από την επόμενη μέρα ξεκίνησαν οι συζητήσεις επί συζητήσεων. Στο facebook, στο σπίτι, έξω με τους φίλους, παντού. Διχασμόες αλλά και διάλογος ίσως για πρώτη φορά στη ζωή μου. Τη Δευτέρα έβγαλα όλα μου τα χρήματα για να πληρώσω τον κετερά του τραπεζιού. Την Τρίτη capital control, τι ειρωνεία. Ο μαζικός φόβος πτώχευσης δύο μέρες από τα μαζικά έξοδα για μια όμορφη γιορτή. Είναι εικονικός ο φόβος ή μήπως ανήκω σε άλλη τάξη; Τίποτα από τα δύο, θα ζούσαμε με δανεικά μέχρι να ξαναπληρωθούμε και αυτό με c.c. ήταν αβέβαιο πότε θα ξαναγινόταν.
Δε φοβηθήκαμε όμως. Ας είναι καλά η τράπεζα των 60+ που μας γέννησαν. Και που ξέρεις, κάποια στιγμή θα μας πληρώσουν από τα ρημαδοευρωπαϊκά που δουλέψαμε. Απορούσαμε ακόμα με το δημοψήφισμα αλλά μια ευφορία μας έκανε να νοιώθουμε κοντά, σαν ένα. Κάτι που μας έλειπε ακόμα και αν φαινόταν να βρισκόμαστε σε διάσταση με τους άλλους. Στρατόπεδα, βρισίδια, διλήμματα, αλλά και ακόμα μεγαλύτερη απορία "Γιατί τώρα, με ποιο σκοπό, γιατί εμείς;" Ακόμα και έτσι τρέξαμε να υποστηρίξουμε την πλευρά μας. Ακόμα εντυπωσιάζομαι με την ηρεμία που υποστήριξα την άποψή μου, χωρίς να κολλάω, να αμφιβάλλω, να γίνομαι ακατανόητος και αυτάρεσκος.
Και ήρθε το εντυπωσιακό και μη αναμενόμενο σκορ. Φωνάξαμε όλοι γκολ αλλά όχι πολύ δυνατά, να μην ενοχλήσουμε τους αδερφούς και φίλους που είπαν το άλλο, το αντίθετο. Και όλη μας η ύπαρξη απόκτησε ένα νόημα. Πιστέψαμε σε κάτι αδιόρατο, αδύνατο 'ισως αλλά "λαός ενωμένος - ποτέ νικημένος" λένε.
Όλα αυτά ενδιάμεσα από διάβασμα για εξετάσεις πιστοποίησης μέσα Ιούλη. Baby sitting, διάβασμα, δουλειές, ειδήσεις. Και τότε ήρθαν τα προκαταρκτικά χαστούκια. Ευρωκοινοβούλιο, eurogroup, πνιγμοί εικονικοί, έρπις στο χείλος, panic attacks, κανένα περιθώριο, θάψιμο, παρακάμψεις, κωλοτούμπες, ξεχεσίματα και έξοδος από το σπίτι των λύκων με μια συμφωνία.
Τότε αρχίσαμε τα μπάνια μετά από τις εξετάσεις, αναψοκοκκινισμένοι, θυμωμένοι και περήφανοι. Ο καθένας να ψάχνει το σπίτι του σαν τα μικρά γουρουνάκια μετά το φύσημα του λύκου. Η θάλασσα μας έπλενε, το βουνό μας καθάριζε, η εξοχή μας έφερνε ξεγνοιασιά. Ήταν άλλο ένα υπέροχο καλοκαίρι που συν τοις άλλοις ξεκίνησα να ασχολούμαι πάλι με την ενημέρωση και την πολιτική σκέψη. Έψαχνα και εγώ το αποκούμπι μου σε αυτό τον αγώνα δρόμου με τις εκλογές, τις διαπραγματεύσεις, το δημοψήφισμα, την κωλοτούμπα, τη συμφωνία, τη διάσπαση, τις προεκλογές.
Το βρήκα εκεί που ήξερα ήδη. Απλά δεν το είχα πάρει πολύ θερμά παλαιότερα. Τώρα όμως δεν υπήρχε άλλη διέξοδος. Η αριστερά πενθεί και ταυτόχρονα αυτοκοπανιέται ενώ ο λαός περιμένει απογοητευμένος. Τι άλλο εκτός από έναν αέρα απελευθέρωσης; Αυτή την πνοή που μπαίνει όταν ανοίγεις το παράθυρο και μπαίνει δροσιά, πόσο μάλλον όταν ανοίγει η πόρτα η τελευταία για να βγεις από μια φυλακή. Που αλλιώς ονομάζεται χρέος.
Όντας ρομαντικός στην καρδιά, έτσι και επαναστατικός στην σκέψη. Δε μας σώζει τίποτα άλλο, τα δοκιμάσαμε όλα και αυτό που ξεχάσαμε είναι ότι είμαστε ένα έθνος, ένας λαός και ότι είμαστε υποταγμένοι. Εθνοκεντρική διάσταση άρχισε να παίρνει μέσα μου το πολιτικό ζήτημα. Η ταξική διάσταση άρχισε να υποχωρεί εξαιτίας και του τρόπου που οι θιασώτες της, αυτοί οι διεσπαρμένοι φαντασιόπληκτοι τσεγκεβάρες φυλούσαν το καστράκι τους μην πέσει και τους πλακώσει.
Παρακολουθούσα, διάβαζα, άκουγα αυτόν και έγινε ο δικός μου αρχηγίσκος, ο δικός μου εν δυνάμει ηγέτης. Χίλιοι Wallestein δε με πείθουν ότι πρέπει πρώτα να αλλάξουν οι συσχετισμοί στο παγκόσμιο σύστημα για να αλλάξουμε και εμείς. Το ανάποδο, εμείς σαν δύναμη λαού, πες το έθνος, κράτος, χώρα, όπως θες, εμείς θα αλλάξουμε πρώτα και θα διασπείρουμε νέα ενέργεια στο παγκόσμιο σύστημα. Όχι επειδή το λέει η θεωρία αλλά επειδή το επιτάσσει η πράξη, η ανάγκη να βγούμε από το λάκκο της χρεοδουλείας.
Μεγάλες ιδέες, ανεφάρμοστες και επικίνδυνες. Γραφικοί, περιθωριακοί και φανατικοί οι υποστηρικτές τους. Εγώ όμως δεν παρέλειπα να τις διατυπώνω με θέρμη, σθένος, υπομονή και σωκρατική σχεδόν επιχειρηματολογία παντού. Στο σπίτι, στους συγγενείς, σε φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Να φουσκώνω έτσι και εγώ τον μικροεγωισμό μου για να νιώσω σημαντικός. Και πράγματι ένιωθα έτσι, στις διακοπές, τα ταξίδια, τις επιστροφές αυτού του καλοκαιριού που τελείωσε το βράδυ της 20ής Σεπτεμβρίου με βροχές και μπόρες.
Περίμενε ο παντοδύναμος να τελειώσει αυτό το ατελείωτο προεκλογικό καλοκαίρι για να στείλει σημάδια ζωής. Νερό στις αυλές, υγρασία στις ψυχές που κατάπιε εκείνη του δέρματος, μέσα σε λίγες ώρες το έκανε να ξεκολλήσει και μαζί το μυαλό να στεγνώσει από τα όνειρα.
Και έτσι η προσγείωση ήρθε ξενέρωτα. Με τα πρόσωπα τριγύρω μου να χαίρονται την είσοδο ή μη στη βουλή κάποιων, τα ανεβασμένα ποσοστά άλλων και εκείνα των νικητών να ηρεμούν μετά από καιρό. Κάτι μέσα μου ένιωθε μοναξιά και αποσύρθηκα στη μελαγχολία, αναρωτώμενος αν ανήκω και εγώ σε εκείνα τα παιδιά που πολύ μικρά δεν πήραν αρκετή μητρική φροντίδα και όταν μεγάλωσαν αποφάσισαν να επαναστατήσουν, όπως λέει ο Γιωσάφατ. Θυμήθηκα ότι κάπως έτσι σκέφτηκα και το 12' οπότε και έπαψα να ασχολούμαι με πολιτικά και έγινα αναχωρητιστής. Το αγαπημένο μου χρώμα από το κόκκινο του πάθους έγινε το πράσινο του δάσους. Η νεοψυχεδέλεια έγινε η αγαπημένη μου μουσική και η απόδραση από τα κοινά μέσω της περιήγησης στη φύση η αγαπημένη δραστηριότητα.
Όλα αυτά εξισορροπήθηκαν όταν έγινα για δεύτερη φορά πατέρας και έπαψα να αναζητώ την απόδραση. Και να μαι, πολιτικοποιημένος και πάλι, επαναστατημένος, ονειροπαρμένος ίσως, αλλά με σύμμαχο την οδυνηρή κρισιακή πραγματικότητα.
Ένα καλοκαίρι με εφημερίδες και ειδήσεις στο ίντερνετ και πολλή λίγη μουσική δε θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ. Νέα εξισορρόπηση λοιπόν για να πάρουμε ανάσα για την επόμενη μάχη. Με αντικυκλική πολιτική, μουσικές, βόλτες στη φύση, χορό, γράψιμο για να πάρει τα ίσια η ψυχή και να ηρεμήσει από αυτή τη διαδρομή. Και που ξέρεις, μπορεί η επανάσταση να είναι μια ατομική υπόθεση τελικά και όχι μαζική. Ή και τα δύο μαζί εναλλάξ και σε ίσες δόσεις. Όλοι περιμένουν την επόμενη μέρα με επιφυλακτικότητα, απάθεια, μετρημένες ή και καθόλου ελπίδες, θυμό, στεναχώρια και κάτι απ'όλα αυτά ανακατωμένα μεταξύ τους. Συγκρατημένοι προς το παρόν, ανασυντάσσονται πριν έλθει η νέα έκρηξη. Και τότε ας ελπίσουμε πολλά να αλλάξουν. Ε, Κεμάλ, τι λες εσύ;
Από την επόμενη μέρα ξεκίνησαν οι συζητήσεις επί συζητήσεων. Στο facebook, στο σπίτι, έξω με τους φίλους, παντού. Διχασμόες αλλά και διάλογος ίσως για πρώτη φορά στη ζωή μου. Τη Δευτέρα έβγαλα όλα μου τα χρήματα για να πληρώσω τον κετερά του τραπεζιού. Την Τρίτη capital control, τι ειρωνεία. Ο μαζικός φόβος πτώχευσης δύο μέρες από τα μαζικά έξοδα για μια όμορφη γιορτή. Είναι εικονικός ο φόβος ή μήπως ανήκω σε άλλη τάξη; Τίποτα από τα δύο, θα ζούσαμε με δανεικά μέχρι να ξαναπληρωθούμε και αυτό με c.c. ήταν αβέβαιο πότε θα ξαναγινόταν.
Δε φοβηθήκαμε όμως. Ας είναι καλά η τράπεζα των 60+ που μας γέννησαν. Και που ξέρεις, κάποια στιγμή θα μας πληρώσουν από τα ρημαδοευρωπαϊκά που δουλέψαμε. Απορούσαμε ακόμα με το δημοψήφισμα αλλά μια ευφορία μας έκανε να νοιώθουμε κοντά, σαν ένα. Κάτι που μας έλειπε ακόμα και αν φαινόταν να βρισκόμαστε σε διάσταση με τους άλλους. Στρατόπεδα, βρισίδια, διλήμματα, αλλά και ακόμα μεγαλύτερη απορία "Γιατί τώρα, με ποιο σκοπό, γιατί εμείς;" Ακόμα και έτσι τρέξαμε να υποστηρίξουμε την πλευρά μας. Ακόμα εντυπωσιάζομαι με την ηρεμία που υποστήριξα την άποψή μου, χωρίς να κολλάω, να αμφιβάλλω, να γίνομαι ακατανόητος και αυτάρεσκος.
Και ήρθε το εντυπωσιακό και μη αναμενόμενο σκορ. Φωνάξαμε όλοι γκολ αλλά όχι πολύ δυνατά, να μην ενοχλήσουμε τους αδερφούς και φίλους που είπαν το άλλο, το αντίθετο. Και όλη μας η ύπαρξη απόκτησε ένα νόημα. Πιστέψαμε σε κάτι αδιόρατο, αδύνατο 'ισως αλλά "λαός ενωμένος - ποτέ νικημένος" λένε.
Όλα αυτά ενδιάμεσα από διάβασμα για εξετάσεις πιστοποίησης μέσα Ιούλη. Baby sitting, διάβασμα, δουλειές, ειδήσεις. Και τότε ήρθαν τα προκαταρκτικά χαστούκια. Ευρωκοινοβούλιο, eurogroup, πνιγμοί εικονικοί, έρπις στο χείλος, panic attacks, κανένα περιθώριο, θάψιμο, παρακάμψεις, κωλοτούμπες, ξεχεσίματα και έξοδος από το σπίτι των λύκων με μια συμφωνία.
Τότε αρχίσαμε τα μπάνια μετά από τις εξετάσεις, αναψοκοκκινισμένοι, θυμωμένοι και περήφανοι. Ο καθένας να ψάχνει το σπίτι του σαν τα μικρά γουρουνάκια μετά το φύσημα του λύκου. Η θάλασσα μας έπλενε, το βουνό μας καθάριζε, η εξοχή μας έφερνε ξεγνοιασιά. Ήταν άλλο ένα υπέροχο καλοκαίρι που συν τοις άλλοις ξεκίνησα να ασχολούμαι πάλι με την ενημέρωση και την πολιτική σκέψη. Έψαχνα και εγώ το αποκούμπι μου σε αυτό τον αγώνα δρόμου με τις εκλογές, τις διαπραγματεύσεις, το δημοψήφισμα, την κωλοτούμπα, τη συμφωνία, τη διάσπαση, τις προεκλογές.
Το βρήκα εκεί που ήξερα ήδη. Απλά δεν το είχα πάρει πολύ θερμά παλαιότερα. Τώρα όμως δεν υπήρχε άλλη διέξοδος. Η αριστερά πενθεί και ταυτόχρονα αυτοκοπανιέται ενώ ο λαός περιμένει απογοητευμένος. Τι άλλο εκτός από έναν αέρα απελευθέρωσης; Αυτή την πνοή που μπαίνει όταν ανοίγεις το παράθυρο και μπαίνει δροσιά, πόσο μάλλον όταν ανοίγει η πόρτα η τελευταία για να βγεις από μια φυλακή. Που αλλιώς ονομάζεται χρέος.
Όντας ρομαντικός στην καρδιά, έτσι και επαναστατικός στην σκέψη. Δε μας σώζει τίποτα άλλο, τα δοκιμάσαμε όλα και αυτό που ξεχάσαμε είναι ότι είμαστε ένα έθνος, ένας λαός και ότι είμαστε υποταγμένοι. Εθνοκεντρική διάσταση άρχισε να παίρνει μέσα μου το πολιτικό ζήτημα. Η ταξική διάσταση άρχισε να υποχωρεί εξαιτίας και του τρόπου που οι θιασώτες της, αυτοί οι διεσπαρμένοι φαντασιόπληκτοι τσεγκεβάρες φυλούσαν το καστράκι τους μην πέσει και τους πλακώσει.
Παρακολουθούσα, διάβαζα, άκουγα αυτόν και έγινε ο δικός μου αρχηγίσκος, ο δικός μου εν δυνάμει ηγέτης. Χίλιοι Wallestein δε με πείθουν ότι πρέπει πρώτα να αλλάξουν οι συσχετισμοί στο παγκόσμιο σύστημα για να αλλάξουμε και εμείς. Το ανάποδο, εμείς σαν δύναμη λαού, πες το έθνος, κράτος, χώρα, όπως θες, εμείς θα αλλάξουμε πρώτα και θα διασπείρουμε νέα ενέργεια στο παγκόσμιο σύστημα. Όχι επειδή το λέει η θεωρία αλλά επειδή το επιτάσσει η πράξη, η ανάγκη να βγούμε από το λάκκο της χρεοδουλείας.
Μεγάλες ιδέες, ανεφάρμοστες και επικίνδυνες. Γραφικοί, περιθωριακοί και φανατικοί οι υποστηρικτές τους. Εγώ όμως δεν παρέλειπα να τις διατυπώνω με θέρμη, σθένος, υπομονή και σωκρατική σχεδόν επιχειρηματολογία παντού. Στο σπίτι, στους συγγενείς, σε φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Να φουσκώνω έτσι και εγώ τον μικροεγωισμό μου για να νιώσω σημαντικός. Και πράγματι ένιωθα έτσι, στις διακοπές, τα ταξίδια, τις επιστροφές αυτού του καλοκαιριού που τελείωσε το βράδυ της 20ής Σεπτεμβρίου με βροχές και μπόρες.
Περίμενε ο παντοδύναμος να τελειώσει αυτό το ατελείωτο προεκλογικό καλοκαίρι για να στείλει σημάδια ζωής. Νερό στις αυλές, υγρασία στις ψυχές που κατάπιε εκείνη του δέρματος, μέσα σε λίγες ώρες το έκανε να ξεκολλήσει και μαζί το μυαλό να στεγνώσει από τα όνειρα.
Και έτσι η προσγείωση ήρθε ξενέρωτα. Με τα πρόσωπα τριγύρω μου να χαίρονται την είσοδο ή μη στη βουλή κάποιων, τα ανεβασμένα ποσοστά άλλων και εκείνα των νικητών να ηρεμούν μετά από καιρό. Κάτι μέσα μου ένιωθε μοναξιά και αποσύρθηκα στη μελαγχολία, αναρωτώμενος αν ανήκω και εγώ σε εκείνα τα παιδιά που πολύ μικρά δεν πήραν αρκετή μητρική φροντίδα και όταν μεγάλωσαν αποφάσισαν να επαναστατήσουν, όπως λέει ο Γιωσάφατ. Θυμήθηκα ότι κάπως έτσι σκέφτηκα και το 12' οπότε και έπαψα να ασχολούμαι με πολιτικά και έγινα αναχωρητιστής. Το αγαπημένο μου χρώμα από το κόκκινο του πάθους έγινε το πράσινο του δάσους. Η νεοψυχεδέλεια έγινε η αγαπημένη μου μουσική και η απόδραση από τα κοινά μέσω της περιήγησης στη φύση η αγαπημένη δραστηριότητα.
Όλα αυτά εξισορροπήθηκαν όταν έγινα για δεύτερη φορά πατέρας και έπαψα να αναζητώ την απόδραση. Και να μαι, πολιτικοποιημένος και πάλι, επαναστατημένος, ονειροπαρμένος ίσως, αλλά με σύμμαχο την οδυνηρή κρισιακή πραγματικότητα.
Ένα καλοκαίρι με εφημερίδες και ειδήσεις στο ίντερνετ και πολλή λίγη μουσική δε θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ. Νέα εξισορρόπηση λοιπόν για να πάρουμε ανάσα για την επόμενη μάχη. Με αντικυκλική πολιτική, μουσικές, βόλτες στη φύση, χορό, γράψιμο για να πάρει τα ίσια η ψυχή και να ηρεμήσει από αυτή τη διαδρομή. Και που ξέρεις, μπορεί η επανάσταση να είναι μια ατομική υπόθεση τελικά και όχι μαζική. Ή και τα δύο μαζί εναλλάξ και σε ίσες δόσεις. Όλοι περιμένουν την επόμενη μέρα με επιφυλακτικότητα, απάθεια, μετρημένες ή και καθόλου ελπίδες, θυμό, στεναχώρια και κάτι απ'όλα αυτά ανακατωμένα μεταξύ τους. Συγκρατημένοι προς το παρόν, ανασυντάσσονται πριν έλθει η νέα έκρηξη. Και τότε ας ελπίσουμε πολλά να αλλάξουν. Ε, Κεμάλ, τι λες εσύ;