Μάθημα κοινωνικοποίησης και αυτογνωσίας

Την Δευτέρα διόρθωσα τα πρώτα μου γραπτά σε ένα από τα δύο μαθήματα που δίδαξα στο εξάμηνο που προηγήθηκε ως ωρομίσθιος διδάσκων στα ΑΤΕΙ Πάτρας. Ποσοστό που πέρασε τη βάση: 20%. Εξεπλάγην από την κακή απόδοση, ξενέρωσα με τον ρόλο μου, ανησύχησα για το μέλλον μου ως καθηγητή, απογοητεύτηκα από την συνεργασία μου με τους φοιτητές, θύμωσα με τον τρόπο που αντιμετώπισαν το μάθημά μου. Ρε, τι είναι αυτά; Τους είχα δώσει, να σκεφτείς, και τις ερωτήσεις από πριν. Ρε, τι σκονάκια, τι αντιγραφές (και μάλιστα λάθος), τι ορθογραφικά, γραμματικά, συντακτικά λάθη είναι αυτά…. 30 γραπτά όλα κι όλα. Ρε, τι τους δίδασκα τόσους μήνες και ανησυχούσα για το πόσο καλά το έκανα. Ρε, αυτοί είναι άχρηστοι, πονηροί, αμόρφωτοι, θρασύτατοι, λούμπεν.

Ακούω τις συμβουλές μιας φίλη καθηγήτριας σε ΙΕΚ και σε δημοτικά. Μου λέει: «Με τίποτα, κάνε τα 4άρια 5 ουτως ώστε να περάσει τουλάχιστον ένα 30-40%, γιατί θα σου ζητήσουν εξηγήσεις». Λέω κι εγώ «εντάξει», θα κάνω τα 4αρια 5αρια. Και περνάει το 60% των φοιτητών. Παραδίδω τα αποτελέσματα στην γραμματεία , μου λένε «ρε συ, τους πέρασες όλους?» Μπα, λέω από μέσα μου, τελικά ήμουν και επιεικής. Τους έβαλα 1 βαθμό παραπάνω από αυτό που έγραψαν. Όχι ρε μου λέει ο γραμματέας, άμα αξίζουν 3 , 3 να πάρουν, ξέρεις τι γίνεται από φοιτητές που χρωστάνε?

Μαζί με όλα αυτά μου δίνει και το χαρτομάνι του δεύτερου μαθήματος που διδάσκω και πρόκειται να εξεταστεί την επομένη. 600 φοιτητές χρωστάνε το μάθημα από τον προηγούμενο καθηγητή, μάθημα 1ου έτους βασικό και δυσκολούλι. Πω πω, χαμός , 7 αίθουσες τίγκα γεμάτες, τρέξιμο, απορίες, εξηγήσεις, δάσκαλε, το έχω περάσει αλλά έγινε λάθος στη δήλωση. Δάσκαλε είμαι πτυχίο, πληζ πέρασε με, δάσκαλε είμαι με υποτροφία απο τη Βουλγαρία κ.ο.κ. Πανηγύρι 2-3 ωρών και στο τέλος πολιορκία απο 2-3 διαμαρτυρόμενους που ανακάλυψαν ότι κάποια θέματα είναι εκτός ύλης. Ορέ, αφήστε με , είμαι λιώμα, ορέ δεν είμαι γραφείο παραπόνων, ορέ είχατε επιλογή στα θέματα, τίποτα. Είμαι σε κατάσταση λιποθυμίας και νιώθω φόβο ότι βάλλομαι από παντού. Γυρνάω σπίτι και νιώθω άσχημα, τρομοκρατημένος.

Μιλάω με μία άλλη φίλη, συνταξιούχο φιλόλογο, μου λέει η λύση είναι να τα αγαπήσεις αυτά τα παιδιά, το παράδειγμά τους είναι η τβ και το Lifestyle , αυτά βλέπουν αυτά αναπαράγουν. Ναι, συνεχίζει, το ξέρω, την εποχή μας ήμαστε πιο μορφωμένοι και διψασμένοι για μόρφωση αλλά τώρα πρέπει να συμβαδίσεις με τα παιδιά γιατί με αυτά μοιράζεσαι την εμπειρία όπως την αποκαλείς κι εσύ, της διδασκαλίας. Ναι ρε συ, της λέω αλλά πώς να τα αγαπήσω όταν είναι όλα αδιάφορα και το μόνο που τους νοιάζει είναι να λουφάρουν με σκονάκι μπροστά στα μάτια μου..

Αρχίζω και τη διόρθωση του δεύτερου μαθήματος. 350 γραπτά, είμαι στα 100 και έχουν περάσει 7 άτομα. Αν συνεχιστεί αυτό το ποσοστό, και δεν υπάρχει λόγος να μην συνεχιστεί, τότε το δείγμα των 350 φοιτητών είναι αρκετά ενδεικτικό για συμπεράσματα γενικότερα. Το τι αντιγραφή και μάλιστα λανθασμένη, τι ανακρίβειες, τι λάθη επι λαθών δεν περιγράφεται. Οπότε φτάνει ο κόμπος στο χτένι. Εντός 3 ημερών έχω πέσει από τα σύννεφα του αρχικού ιδεαλισμού μου ότι θα εξασκήσω την επιστήμη, έχω αμφιβολίες στο αν μπορώ να γίνω καλύτερος στην επιστήμη με τέτοιους αποδέκτες, βλέπω ότι το περιοδικό μου άγχος για την ποιότητα των παραδόσεων μου είναι τόσο αναίτιο. Ανησυχώ και δεν ξέρω πως θα επιλυθεί αυτή η αγωνία.

Είμαι απογοητευμένος από την εκπαίδευση, από τον κοινωνικό σκοπό της, αμφιβάλλω για την ανάγκη ύπαρξής της σε τέτοια ποσότητα, με την προσφορά της να αυξάνεται υπέρογκα, την στιγμή που η ζήτηση για πτυχιούχους είναι τόσο χαμηλή. Το προϊόν λοιπόν της εκπαίδευσης είναι υποτιμημένο ή το κάνανε έτσι είτε γιατί δεν νοιάζονται πια για την αξία της, είτε γιατί θέλουν να επιτρέψουν την κερδοσκοπία στην εκπαίδευση με το (νέο)-κλασικό get the prices right.

Όπως και να ναι νιώθω ένα χάσμα, ένα κοινωνικό χάσμα μεταξύ του σκοπού και του μέσου δλδ, ποιος είναι ο σκοπός, η αναπαραγωγή ενός προϊόντος και μάλιστα μη αποδοτική, το πτυχίο μωρέ ή η επιστημονική τεχνική εκμάθηση, η γνωριμία με την αγορά εργασίας, η τεχνική εξειδίκευση? Ωραία, και ποια τα μέσα προς την εκπλήρωσή τους, η απαξίωση του ΤΕΙ και ολόκληρης αλυσιδωτά της παιδείας, η αθρόα εισαγωγή αγραμμάτων, η εικονική/θεατρική πραγματοποίηση copy/paste πτυχιακών εργασιών? Υπάρχει επίσης ένα χάσμα επικοινωνιακό μεταξύ του πομπού και του δέκτη δλδ εμού και των φοιτητών, μεταξύ των δικών μου σκοπών και εκείνων των φοιτητών δλδ το να γίνω όσο καλύτερος γίνεται εγώ με το άντε να περάσουνε το μάθημα με κάθε μέσο αυτοί. Και , εν τέλει, νιώθω ένα συναισθηματικό πάνω απ’’όλα χάσμα σε σχέση με αυτό που θα ήθελα να είναι και αυτό που είναι.
Και τι θα ήθελα να είναι? Θα ήθελα οι φοιτητές να έχουν διαβάσει, να έχουν σκεφτεί, να έχουν ρισκάρει, να δείξουν ότι ξέρουν να σκέφτονται, να αναρωτιούνται, να κρίνουν. Και τι είναι στην πραγματικότητα? Όλα αυτά που περιέγραψα. Και τι θα κάνω τώρα? Θα κρατήσω θέσεις άμυνας όπως βλέπω κάποιους συναδέλφους να σκληραίνουν το πρόσωπο τους και να μην δέχονται πολλά πολλά και στην παραμικρή απορία των φοιτητών? Ή θα γίνω επιθετικός όπως ένας συνάδελφος έκανε προχθές φωνάζοντάς τους ότι κάνουν σαν μικρά παιδιά? Είναι αυτές οι στάσεις, θέσεις αγάπης?

Εκεί που έπλενα τα πιάτα πριν από λίγο μου ήρθε. Μια φωνή μέσα μου λέει , «κοιτάς πολύ τον εαυτό σου, την επιστήμη σου, τις γνώσεις σου, την ορθότητα των γνώσεών σου, την διδασκαλία σου, τις αξίες σου, σου σου σου σου» Και συνεχίζει, «και δε βλέπεις εκείνες του συνόλου που έχεις μπροστά σου, σε νοιάζει μόνο το δικό σου γι’αυτό αγχώνεσαι και τρομοκρατείσαι» Μα και η ύλη, δεν την διάβασαν, δεν έγραψαν τίποτα, είπα, και η απάντηση «ρίξε τις προσδοκίες σου για να μην απογοητεύεσαι, δεν ζεις μόνος σου εξάλλου στην κοινωνία, προχώρα την ύλη σιγά σιγά, κάνε τους να καταλάβουν λίγα και καλά, μην προχωράς μόνος σου χωρίς εκείνους». Και ο σκοπός, η αλλαγή, η δραστηριοποίηση, η πολιτική πρόταση? «Αυτά είναι υψηλά ιδανικά δικά σου και μόνο. Χρειάζεται δουλειά πολλή για να μάθουν οι φοιτητές να τα εξασκούν αυτά. Πήγαινε σιγά με ελπίδα ότι όλο και κάποιος θα ενδιαφέρεται». Ναι αλλά έτσι θα αργήσουμε πολύ, δε θα έρθει ποτέ η αλλαγή, θα περιμένουμε τόσο που θα ξεχάσω είναι αυτό που πιστεύω, που ελπίζω, που εργάζομαι γι’αυτό. «Η αλλαγή θα έρθει όταν συνειδητοποιήσεις ότι εσύ πρέπει να αλλάξεις» Και πως θα γίνει αυτό? «Ότι επιθυμείς για την κοινωνία είναι απλά αντανακλάσεις αυτού που επιθυμείς για τον εαυτό σου. Ξεκίνα λοιπόν σιγά σιγά από τον εαυτό σου. Άλλαξε τις προσδοκίες σου και κοίτα στα μάτια τους φοιτητές, μίλα τους, άκουσέ τους και δώσε τους αυτό που τόσο θες να δώσεις, όχι τη γνώση της επιστήμης αλλά την αγάπη της γνώσης ότι συμπορεύεστε μαζί οτιδήποτε και αν σας χωρίζει , τάξη, πτυχία, διανόηση, κριτική ικανότητα.

ΑΦΗΣΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΠΟ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟΥΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΔΕΣ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΕ ΠΙΕΖΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΤΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΛΑ. ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΦΟΒΟ ΟΜΩΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ. ΔΕΣ ΕΠΙΣΗΣ ΟΤΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΑΥΤΟΣ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕΣ ΚΑΙ ΛΕΕΙ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΕΙΣ ΝΑ ΤΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΛΑ. ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΣΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΣΩΣΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΜΑ ΜΟΝΟ ΝΑ ΣΩΣΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ.