Στασιμότητα και ένα ματς άγριας αλλά ψεύτικης ομορφιάς

Έχουμε βαρεθεί. Μια βόλτα πριν κοιμηθείς στο προφίλ σου και δε βλέπεις κάτι καινούριο ούτε καν για τον κορονιό. Καμιά νέα γκρίνια για την κυβέρνηση από δω και από κει. Μέχρι το επόμενο μεγάλο επεισόδιο από τα δύο μέτωπα, το υγειονομικό και το πολιτικό. Σα να παγιώνεται η κατάσταση αυτή. Δεν πιστεύουν και πολλοί ότι σύντομα θα ξεφύγουμε από αυτή την στασιμότητα. Το εμβόλιο είναι μια καραμέλα επικοινωνιακή για να τσακωνόμαστε μεταξύ μας ποιος θα το κάνει και ποιος όχι. Και για να υποδαυλίζει τις συνομωσίες που δε μαζεύονται εκεί έξω. Η δυστοπία είναι εδώ πια. Η οικονομική κρίση μένει να αποκρυσταλλώσει τις πολιτικές τάσεις του κοντινού μέλλοντος. Οι συνομωσιολόγοι θα αναζητήσουν σύντομα στέρεα αντιπροσώπευση, οι νεοφιλελέ θα παίξουν το παιχνίδι του καρότου και του μαστιγίου απέναντι σε μια αριστερά που μαζεύει λογίδρια κατεβατά από τα στραβά του καπιταλισμού σε καιρό πανδημίας. Οι φιλελεύθεροι διεθνιστές, προοδευτικοί κεντρώοι ενώ θα μπορούσαν να είναι η μέση λύση που θα συγκέντρωνε τον ελάχιστο κοινό παρανομαστή φαίνονται πάλι χαμένοι. Η άμυνα προηγείται της επίθεσης πια για τους προοδευτικούς φιλελεύθερους. Η αριστερά παίζει επίθεση με έναν παίκτη και ότι βγει. Το συντηρητικό μπλοκ βγάζει συνεχώς παίκτες στην άμυνα αλλά τα πιο πολλά γκολ τα βάζει η ακροδεξιά πια. Σε αυτό το ματς μετράνε και τα γκολ πού έχουν μπει και παλαιότερα αλλά αυτή πλησιάζει. Ο διαιτητής αργά η΄γρήγορα θα σφυρίξει ευνοϊκά και για αυτή. Ωστόσο, το ματς αυτό είναι στημένο. Αυτοί που παίζουν δεν είναι αληθινά αυτό που φαίνεται να είναι. Το έχουν καταλάβει μερικοί από αυτούς και δίνουν επίτηδες λάθος πάσες στους αντιπάλους για να δουν που θα βγει. Κάποιοι λίγοι, πολύ λίγοι άρχισαν να καταλαβαίνουν και να συνεννοούνται με επίτηδες λάθος πάσες. Ακόμα δεν πρέπει να βάλουν όμως αυτογκολ, θα τα καταστρέψουν όλα. Ο διαιτητής είναι εκπαιδευμένος στο να καταλαβαίνει ποιος δεν υπακούει στην ομάδα του και προσπαθεί να τη σαμποτάρει. Ίσως όμως είναι και αυτός ένας από αυτούς. Υποχείριο που ελέγχει άλλα υποχείρια που πρέπει να μην δείξουν ότι είναι τέτοια. Που άλλες φορές μισούν να ακούν για πειθαρχεία και άλλες την αναζητούν οι ίδιοι μην ξέροντας που βρίσκονται και τι κάνουν σε αυτό το αχανές γήπεδο. Και το ματς συνεχίζεται, έχοντας αποκτήσει άγρια ομορφιά, μπόλικο ξύλο, πολλά γκολ. Κάνεις δεν ξέρει πότε τελειώνει. Και ποιο θα είναι το επόμενο ματς. Φαίνεται σα να αρχίζει το επόμενο πριν ακόμα τελειώσει αυτό. Εκεί χάνεται η πειθαρχία, γίνονται οι περισσότερες λάθος πάσες και οι πιο ευέλικτοί βάζουν ευκολότερα γκολ. Και το κοινό, το κοινό τι κάνει τόση ώρα; Μα το κοινό λείπει, δεν υπάρχει, κοιτάζει μόνο από την μεγάλη κλειδαρότρυπα της οθόνης, καθένας στο σπίτι του, καχύποπτος, μόνος και αμετακίνητος στην μικρή του ιδιωτική φούσκα παρακολουθεί τη δημόσια ζωή σα μια αρένα με θηρία, ένα συναρπαστικό ματς, μια περιπετειώδη ταινία. Μέχρι να φάει τα μούτρα του σε κανα κλειστό νοσοκομείο, στο ηλεκτρονικό ταμείο ανεργίας ή σε κανά δικαστήριο προσπαθώντας να σώσει το σπίτι του. Η περιμένοντας να περάσει και αυτή η μπόρα και να συνεχίσει την υπέροχη ζωή του, τα ψώνια, τις εκδρομές, τους φίλους, τους στόχους. Και τα όνειρα, πως θα ζήσουν τα όνειρα ξανά; Ποιος θα τα κουβαλήσει και με τι κόστος; Δύσκολες εποχές για όνειρα αλλά κάποιος από το κοινό πρέπει να το κάνει και αυτό. Κάποιος να ανυψωθεί πάνω από αυτή την τρέλα, την στασιμότητα, το φόβο και την καχυποψία. Να τις αγκαλιάσει, να τις ξορκίσει και να φύγουν μακριά. Και να επιστρέψει η σωφροσύνη, η εγκαρδιότητα, η ενσυναίσθηση και η λογική στα ταλαιπωρημένα μυαλά των ανθρώπων. 

Προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και πνευματική περιχαράκωση στην εποχή των social media

Ένα εγωιστικό εν τέλει παιχνίδι εντυπώσεων παίζουμε που ο καθένας ανάλογα με τις προκαταλήψεις του υποστηρίζει και μια άποψη που θέλει να αντιμετωπιστεί και με τον δέοντα σεβασμό. Ακόμα και αν αυτή εμπεριέχει κυνισμό, χυδαιότητα, ρατσισμό, ανορθολογισμό και κάθε είδους ιδεοληψία. Αποκαλύπτεται για άλλη μια φορά ότι σε καιρούς κρίσης η εύκολη και ανέξοδη κριτική δημιουργεί έντονο ψυχολογικό κόστος και για τον επιπρόσθετο λόγο του κυνηγιού της πληροφορίας. Διαβάζουμε απόψεις, ειδήσεις, επιστημονικά άρθρα και τόσα άλλα που όχι μόνο δεν εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας αλλά μας μπερδεύουν με τις διαφορετικότητές τους. Τότε αναζητούμε πηγές που να συμφωνούν με τα σχήματα γνώσης που έχει διαμορφώσει ήδη ο μπερδεμένος εγκέφαλος. Αυτή είναι μια καθαρά ψυχο-συναισθηματική διαδικασία. Νομίζουμε ότι διαβάζουμε για να μάθουμε και να έχουμε άποψη για τα κοινά. Στην πραγματικότητα διαβάζουμε, ακούμε, βλέπουμε μόνο εκείνα που θέλει ο εγκέφαλος μας για να είναι «καλά», ασφαλής, σίγουρος και όχι μπερδεμένος. Ειδικά σε περιόδους αναταραχής που τα νοήματα επαναδιαπραγματεύονται οι εγκέφαλοι δεν είναι έτοιμοι για αυτή τη μετασχηματιστική λειτουργία για τους περισσότερους. Οι άνθρωποι με λίγα λόγια θέλουν ψυχολογική ασφάλεια, σιγουριά και θα επαναπαυτούν στις ιδέες και τις απόψεις που τους τις προσφέρουν. Το τι είναι ασφάλεια και σιγουριά είναι υποκειμενικό για τον καθένα, για κάποιον είναι να πιστεύει ότι οι μετανάστες προκαλούν πρόβλημα ενώ για κάποιον άλλο το αντίθετο. Με αυτό τον τρόπο εμπεδώνονται οι ιδεοληψίες.

Γινόμαστε έτσι άνθρωποι με κλειστό μυαλό ανεξάρτητα από την κοσμοθεωρία και την κοινωνική μας ιδεολογία. Κάθε εξωτερική πληροφορία που δέχεται το μυαλό την επεξεργάζεται με έναν τρόπο ώστε να συμφωνεί με την ήδη υπάρχουσα κοσμοαντίληψη ακόμα και αν αυτή η πληροφορία την αμφισβητεί. Αν ας πούμε πιστεύεις σε θεωρίες συνομωσίας είναι πιο πιθανό να πιστέψεις ότι ο κορονοϊός κατασκευάστηκε για να ελεγχθεί από τις κυβερνήσεις πιο αποτελεσματικά ο παγκόσμιος πληθυσμός. Έτσι σπεύδεις να αποκαλέσεις χούντα όλα τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία της υγείας ακόμα και αν οι πολιτικές σου πεποιθήσεις δεν απέχουν πολύ από το να σε χαρακτηρίσουν ακροδεξιό. Άλλο ένα παράδειγμα αφορά αυτούς που βγαίνουν εν μέσω λοκντάουν για την πορεία του Πολυτεχνείου. Ενώ φανερά υποστηρίζουν τα μέτρα προστασίας και διακηρύττουν ότι χρειάζεται κοινωνική ευθύνη, στην πράξη βγαίνοντας μαζικά για πορεία αναιρούν τις απόψεις τους. Είναι φανερό ότι το να βγαίνεις στους δρόμους για να γιορτάσεις μια επέτειο μπάζει από παντού αλλά εσύ σαν αριστερός δεν θα επιτρέψεις σε κανέναν να σου αναστείλει αυτό το δικαίωμα, ακόμα και αν πλήττει το δικαίωμα στην υγεία που προέχει αυτές τις μέρες.  Η κοινωνική σου συνείδηση αναιρείται ολόκληρη αλλά εσύ ευθυγραμμίζεις το νου σου και κατευθύνεις την κοινή γνώμη προς την αριστερή πολιτική ορθότητα που λέει «οι μπάτσοι χτυπάνε αθώους διαδηλωτές». Το οποίο κατά τα άλλα σαν γεγονός ισχύει, όπως και η κατασταλτική εμμονή της κυβέρνησης, αλλά αυτό είναι εκτός θέματος της ανάρτησης, εκτός αν θεωρείς και εσύ ότι τα λοκνταουν είναι ένα πρόσχημα για την επιβολή αστυνομοκρατίας, γινόμενος ίσος και όμοιος με τον προαναφερθέντα συνομωσιολόγο. Ή αν είσαι εναντίον του λοκντάουν οπότε τότε τουλάχιστον οι πράξεις σου είναι πιο συνεπείς με τις πεποιθήσεις σου. 

Για να προλάβω μερικούς καλοθελητές να εκθέσω και την άποψή μου περί του τελευταίου που πολύ απλά είναι ότι η κυβέρνηση αυτή έχει έτσι κι αλλιώς αυταρχική αφετηρία και τάσεις, δεν χρειάζεται λοκντάουν για να αρπάξει την ευκαιρία να μας το δείξει. Άρα, ας το διαχωρίσουμε το ένα – που είναι το αντικοινωνικό κατέβασμα σε πορεία εν μέσω λοκντάουν – και το άλλο που είναι η αυταρχικοποίηση της πολιτικής εξουσίας.

Τα social media έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα σε αυτή την περιχαράκωση των ανθρωπίνων μυαλών, παίζοντας τον ίδιο ρόλο που έπαιζαν παλαιότερα οι μηχανισμοί προπαγάνδας των κομμάτων με τη διαφορά ότι στην τελευταία περίπτωση ο πολίτης είχε περισσότερο παθητικό ρόλο, ενώ στην πρώτη έχει πιο ενεργητικό αφού ο ίδιος επιλέγει το μέσο και τον τρόπο που θα του κατευθύνει το απαίδευτο και ανυποψίαστο μυαλό. Στο τέλος η πολιτική συζήτηση γίνεται με ancient memes, μπαμπινιώτηδες, και άλλα αστεία μεν, ρηχά δε τσιτάτα. 

Υ.Γ. Διαβάζω επανειλημμένα το κείμενο που έγραψα και σκέφτομαι ότι μπάζει από κάπου. Αν με ρωτήσει κάποιος αν έπρεπε να βγει το πλήθος των χιλιάδων έξω από το εφετείο στη δίκη της χρυσής αυγής θα του απαντήσω ότι και βέβαια έπρεπε να βγει ενώ σύμφωνα με τα όσα έγραψα παραπάνω κάποιος εύγλωττα θα συμπέραινε ότι δε θα το υποστήριζα. Δεν προτίθεμαι να εξηγηθώ εδώ γιατί ούτε και εγώ έχω αποκρυσταλλώσει την απάντησή μου. Είμαι και εγώ μπερδεμένος με αυτό που ζούμε και θέλω με ανοιχτό μυαλό να το αντιμετωπίσω.

 

Άλλο ένα πάρτυ γενεθλίων γεμάτο κέφι για alt-right μισανθρωπιά

Βρέθηκα χθες συμμέτοχος σε μια νέα αντιπαράθεση απόψεων με ένα άτομο σε ένα μικρό πάρτυ γενεθλίων (πάλι!). Η κουβέντα ξεκινά με τα επιδόματα αναστολής εργασίας που θα δοθούν. Πέρα από τις ατομικές μας περιπτώσεις και το αν δικαιούμαστε το επίδομα ή πόσο μεγάλο είναι αυτό ή πόσο σωστό είναι ο εργοδότης να κάνει παζάρια με τον εργαζόμενο για να μοιραστούν το επίδομα, ο συνομιλητής αναφέρει ότι πετάγονται λεφτά από δω και εκεί σε κατηγορίες που δε θα έπρεπε να πάρουν και ότι επαναλαμβάνονται σπατάλες του παρελθόντος. 

Συμφωνώ μαζί του ότι για κάποιες περιπτώσεις που και η εργασία συνεχίζεται άτυπα και συνεπώς παράνομα (επειδή ο εργοδότης αναγκάζει τον εργαζόμενο να συνεχίζει να δουλεύει συνήθως εξ’ αποστάσεως) και το επίδομα πέφτει, είναι ηλίου φαεινότερο ότι υπάρχει αδικία. Λέω γιατί αυτά τα χρήματα να μην πηγαίνουν κάπου αλλού, σε ομάδες εργαζομένων που πλήττονται βάναυσα τόσο καιρό τώρα, όπως οι καλλιτέχνες και ειδικά εκείνοι που δε φαίνονται πουθενά, που δεν έχουν ασφάλεια και μόνιμη εργασία. 

Ο συνομιλητής δε συμφωνεί λέγοντας ότι από την στιγμή που αυτοί οι άνθρωποι δεν προσφέρουν τίποτα στον κρατικό κορβανά, δεν είναι ασφαλισμένοι και δε φορολογούνται ορθά δεν επιδοτούνται. Υποστηρίζει ότι πρέπει να ισχύει η αρχή της αναλογικότητας στη βοήθεια που λαμβάνει κανείς, ορίζοντάς την ως το λόγο βοήθεια / ποσό φορολογικής δήλωσης. Δηλαδή όσα περισσότερα βγάζει κανείς τόσο περισσότερο θα πρέπει να επιδοτηθεί με βάση ένα οριζόντιο ποσοστό και όχι οριζόντιο ποσό. Αντικρούω ότι αυτή η αντίληψη περί βοήθειας περιθωριοποιεί ακόμα περισσότερο τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, εκείνα δηλαδή που σκοπεύει να βοηθήσει περισσότερο. Απαντά ότι δεν είναι δίκαιο να επιδοτούνται άνθρωποι για εισοδήματα που δεν φαίνονται πουθενά και ότι η δικαιοσύνη απαιτεί ο καθένας να βοηθηθεί από το κράτος ανάλογα με το τι προσφέρει στο κράτος. 

Επιστρατεύει μάλιστα για να υποστηρίξει το επιχείρημά του το παράδειγμα με τη γνωστή φωτογραφία με τα τρία παιδιά που έχουν διαφορετικό ύψος αλλά στηρίζονται στα ίδια ακριβώς σκαμνιά (συμβολίζοντας την ισότητα) ώστε να μην μπορούν να δουν όλα τον αγώνα ποδοσφαίρου πίσω από τον τοίχο, όταν όμως τους δίνονται σκαμνιά ανάλογα με το ύψος τους τότε μπορούν όλα τα παρακολουθήσουν (συμβολίζοντας τη δικαιοσύνη). Με το παράδειγμα αυτό ο συνομιλητής μου θέλει να υποστηρίξει ότι στην προκειμένη περίπτωση το ίδιο ποσό βοήθειας σε όλους δεν είναι δίκαιο (κατ’ αναλογία του ίδιου ύψους σκαμνιού) και ότι πρέπει να δοθεί διαφορετική βοήθεια (κατ’ αναλογία του διαφορετικού σκαμνιού). Προφανώς δεν κατάλαβε ότι το παράδειγμα αυτό ισχυροποιεί την αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή δίνεις μεγαλύτερο ποσό στους αδύναμους (όπως δίνεις ψηλότερο σκαλί στο κοντό παιδί) για να πετύχεις τη δικαιοσύνη. Πάνω στην έντασή μου δεν μου ήταν τόσο ξεκάθαρη η ανοησία που διατύπωσε ώστε να του την αντιτάξω μια και καλή και να ξεμπερδεύω.

Η κουβέντα ζεσταίνεται όταν υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός έχει γίνει κομμουνιστής σχεδόν μοιράζοντας χρήματα και επιδόματα ενώ ταυτόχρονα δεν ανταποκρίνεται στις προκηρύξεις εθνικής παλιγγενεσίας της προεκλογικής περιόδου. Ότι απαγορεύτηκε η παρέλαση της 28^ης την στιγμή που δεκάδες χιλιάδες στριμώχθηκαν έξω από το εφετείο και διέσπειραν ασύστολα τον κορονοϊό. Ότι ο Δένδιας και ο Σαμαράς έβαλαν τη χρυσή αυγή στη φυλακή και ο σύριζα συνεργάστηκε μια χαρά κοινοβουλευτικά μαζί της και τη χρησιμοποίησε για να παίρνει ψήφους από τη ΝΔ. Ότι για να δουλέψουν οι τεμπέληδες πρέπει να μειωθούν τα επιδόματα. Ότι η πλειοψηφία των αριστερών είναι ψεκασμένοι συνωμοσιολόγοι. Ότι αν δεν επιτρέψουμε στους αστυνομικούς να βαράνε κόσμο κάθε μέρα θα μαραζώσουν και θα απειληθεί η ασφάλεια των πολιτών. Ότι οι καθηγητές είναι τεμπέληδες και θα έπρεπε το καλοκαίρι ή στο υποχρεωτικό κλείσιμο να μετακινούνται σε άλλες υπηρεσίες του δημοσίου, όπως η εφορία. Ότι οι ΜΕΘ έφτασαν το αστρονομικό αριθμό των 1150 και ότι για να στελεχωθούν θέλει χρόνο οπότε η κουβέντα αυτή εξυπηρετεί μόνο μικροπολιτικές της αριστεράς. Ότι ο ίδιος τέλος δεν είναι νεοφιλελεύθερος αλλά σκέτο φιλελεύθερος και ότι δεν είναι οι εργαζόμενοι εκείνοι που παράγουν τον πλούτο της κοινωνίας.

Δεν διαφώνησα σε όλα και στο τέλος της κουβέντας μας κοροϊδέψαμε και οι δύο, αποκαλώντας πασόκο, έναν τρίτο συμμετέχοντα-παρατηρητή που είπε ότι εν μέρει συμφωνεί και με τους δύο. Γελάσαμε αλλά μόλις έφυγα ήμουν διαλυμένος …Τελευταία νύκτα πριν την καραντίνα, να τσακώνομαι για πολιτική, τι θα έλεγε ο μικρός Βασίλης… Δεν πάνε καλά τα πράγματα.